Tijdens haar opleiding tot chirurg aan het Erasmus MC in Rotterdam werd de interesse van Els Nieveen van Dijkum gewekt voor het vak van de endocriene chirurgie. Een KWF-fellowship in het buitenland op het gebied van endocriene tumoren wakkerde dit enthousiasme verder aan. “In Zweden was er een aparte afdeling voor endocriene chirurgie met vier professoren. Maar toen ik terugkwam in het AMC was er eigenlijk niets op dit gebied.”
Trots legt Nieveen van Dijkum een boek ter dikte van een telefoongids op tafel. “Dit is het rapport dat we moesten indienen bij de ENETS om het certificaat Center of Excellence te krijgen.” In maart 2015 verkreeg het AMC deze titel. Nieveen van Dijkum was aanjager van dit initiatief en is inmiddels hoofd van het Center. “Toen ik in 2007 na mijn buitenlandse fellowship terugkeerde in het AMC, was het heel erg zoeken naar hoe we een dergelijk centrum op poten moesten zetten. Uiteindelijk hebben we alle geïnteresseerden uitgenodigd om bij elkaar te komen: endocrinologen, oncologen, MDL-artsen, nucleaire geneeskundigen, het endocriene lab en de pancreasgroep die al actief was. Heel langzaam begon een clubje te ontstaan.” Inmiddels is ze heel trots op wat het jonge centrum heeft kunnen bereiken. “Mensen binnen en buiten het ziekenhuis weten ons te vinden. Met zo’n jong team zo’n kwaliteit neerzetten wil zeggen dat er veel gedreven mensen bij betrokken zijn ”, aldus de endocrien chirurg.
Certificaat
De drijfveren om het Center om te zetten waren divers. Nieveen van Dijkum: “Als je je kwaliteit wil bewijzen, heb je een externe partij nodig die dit accordeert. Je kunt zelf wel vinden dat je iets goed kunt, maar het helpt als een ander dat beoordeelt. Daarnaast is het in de huidige gezondheidszorg zo dat bepaalde tumorsoorten niet mogen worden behandeld als je de juiste kwaliteiten niet in huis hebt. Zorgverzekeraars en patiënten verlangen ernaar dat je laat zien dat je het goed doet. Bovendien geeft zo’n titel vleugels om meer actief te worden binnen de ENETS. Ik zit nu ook in de raad van advies van deze organisatie. Dat was misschien wel niet gelukt als het AMC het certificaat niet had gehad. ”
De gedrevenheid van Nieveen van Dijkum blijkt ook uit de kritische blik waarmee ze naar het functioneren van het NET-centrum in het AMC kijkt. In het AMC wordt het GIOCA-concept toegepast, waarbij op de dag dat de patiënt naar het ziekenhuis komt een goede voorbereiding is gedaan, alle gegevens beschikbaar zijn, eventuele aanvullende onderzoeken op die dag staan gepland en de patiënt de deur uitstapt met een behandelplan. “Voor NET zou dat ook zo strak moeten, maar we hebben nog moeite om alles op één lijn te krijgen. Als je bijvoorbeeld een octreotidescan wil uitvoeren kan dat nooit op de dag van de GIOCA”, aldus de chirurg. “Er zijn veel dilemma’s, maar deze tumorsoort vraagt niet altijd om haast. Soms is het beter om een juist en wijs besluit te nemen dan een gehaast besluit.”
Essentieel
“Als ik zou moeten kiezen tussen onderzoek, onderwijs en patiëntenzorg steekt het klinische werk er voor mij met kop en schouders bovenuit.” Haar specifieke rol als chirurg ziet ze als bijzonder. “Het mooie van de chirurgie is dat wij de enigen zijn die een patiënt kunnen cureren. Er is momenteel geen chemotherapie of medicatie die een NET kan laten verdwijnen. Wat dat betreft zullen we altijd essentieel blijven.” In haar vakgebied verwacht ze de komende jaren geen grote ontwikkelingen. “De chirurgie is al jaren hetzelfde, we halen weg wat weggehaald kan worden. Wel worden onze technieken steeds scopischer, maar dat wil niet zeggen dat er minder complicaties optreden op de korte termijn.” Grote doorbraken verwacht ze op het gebied van gepersonaliseerde therapie. “We hebben voor NET veel behandelopties, maar dat betekent dat niet elke optie voor elke patiënt zal werken. Ik denk dat we nog een grote slag kunnen slaan in het sneller en beter bekijken van een tumor op genetisch niveau, om te bepalen welke behandeling het beste is voor de individuele patiënt.” Tenslotte ziet ze de rol van de patiënt veranderen. Nieveen van Dijkum: “Vroeger kwam je in het ziekenhuis, deed je je pyjama aan en zag je wel wat er ging gebeuren. Dat is nu heel anders. Mensen zijn goed voorbereid en stellen vragen. Ze kunnen en willen nu meedenken met beslissingen en het ziekenhuis is minder op afstand. Ik vind dat een fijne ontwikkeling.”
